ORIGINAL_ARTICLE
بررسی پایداری سیستمهای زراعی با توجه به اهداف اقتصادی و زیستمحیطی: مطالعهی موردی در منطقهی کامفیروز استان فارس
افزایش رقابت میان زارعان بر سر منابع آب بههمراه آلودگی شیمیایی بهعلت عملیات زراعی کنونی باعث ناپایداری کشاورزی در منطقهی کامفیروز استان فارس شده است. بایستی اثر راهکارهای سیاستی پایدار را بهگونهیی تحلیل کرد که زارعان را از مسیر پایداری در آینده دور نسازد. مدل بیو اقتصادی پیشنهاد شده در این مطالعه چارچوب متدولوژی جدیدی برای تحلیل اثر عملیات زراعی آب و خاک متفاوت ارائه میکند. در مدل ارائه شده یک مدل بیوفیزیک (WinEPIC)، یک مدل برنامهریزی ریاضی نشاندهندهیی رفتار اقتصادی زارعان و تئوری بازیها با هم ترکیب شده است تا ارائهی واقعیتری از جنبههای کشاورزی-زیستمحیطی و اقتصادی فراهم آید. مطالعهی حاضر راهحل بهینهیی برای اهداف متناقض زارعان و محیط زیست بهعنوان دو مجموعهی بازیگر را بهدست میدهد. کاربرد چهار روش برای حل مسالهی کشمکش نشان داد که دو گروه بازیگر قادر اند بهمنظور ایجاد تعادل میان اهداف متناقضشان به توافق برسند. این مطالعه مبین این واقعیت است که با بهکارگیری سیستمهای عملیات زراعی مناسب میتوان سیستمهای کشاورزی را بهگونهیی در جهت پایداری مدیریت کرد که منابع برای استفاده در آینده حفظ شود. علاوه بر این، نتایج بهدست آمده از مطالعهی حاضر نشان داد که در شرایطی که به اهداف اقتصادی و زیستمحیطی وزن یکسان داده شود، شاخصهای آب تلف شده و نیتروژن و فسفر ازدست رفته بهترتیب 20، 81 و 4/5% بهبود مییابد، در حالی که بازده برنامهیی تنها 4 درصد کاهش مییابد.
https://www.iranianjae.ir/article_9693_190b08f58187ad719fbaada61761c879.pdf
2011-03-01
1
28
مدلسازی بیو اقتصادی
تئوری بازیها
شاخصهای پایداری
آلودگی نیترات
آب ازدسترفته
آشان
شوشتریان
ashanshooshtarian@gmail.com
1
دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
منصور
زیبایی
zibaei@shirazu.ac.ir
2
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
AUTHOR
غلامرضا
سلطانی
3
استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نقش درآمدهای نفتی و سیاستهای پولی و مالی در بخش کشاورزی ایران
با توجه به تأثیرپذیری بخش کشاورزی بهعنوان یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی کشور از سیاستهای پولی و مالی و در نظر گرفتن نقش گستردهی دولت در اقتصاد ایران، در مطالعهی حاضر تأثیر سیاستهای پولی و مالی بر ارزش افزوده، میزان صادرات و واردات بخش کشاورزی در ایران با استفاده از مدل تصحیح خطای برداری مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از روش همانباشتگی یوهانسون، دو بردار درازمدت برای دورهی زمانی 84-1350 برآورد گردید. این دو بردار از لحاظ نظری با معادلهی عرضهی صادرات و تقاضای واردات مرتبط بودند. نتایج مطالعه نشان میدهد که با توجه به روابط بلندمدت و کوتاهمدت تخمینزدهشده، درآمدهای نفتی در بلندمدت ابزار مناسبی برای بهبود صادرات و کاهش واردات است، درحالیکه سیاست پولی انبساطی برای کاهش واردات و سیاست مالی انبساطی جهت افزایش صادرات در کوتاهمدت مناسب است.
https://www.iranianjae.ir/article_9694_001609b024891b572b014f73b7222f17.pdf
2011-03-01
29
45
بخش کشاورزی
سیاستهای پولی و مالی
صادرات و واردات
ارزش افزودهی بخش کشاورزی
روش تصحیح خطای برداری VECM
حمیده
حمیدهپور
h_hamidehpour@yahoo.com
1
کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ایرج
صالح
isaleh@ut.ac.ir
2
استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
AUTHOR
سعید
یزدانی
syazdani@ut.ac.ir
3
استاد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مدیریت آبهای زیرزمینی در شرایط معمول و کمآبی
در این مطالعه بهمنظور مدیریت بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی در شرایط معمول و کمآبی، راهبردهای مناسب کمآبیاری همراه با راندمانهای مختلف آبیاری، در مدل برنامهریزی چند هدفه بهکار گرفته شد. دادههای مورد نیاز با استفاده از مصاحبهی حضوری از کشاورزان دشت فیروزآباد در سال زراعی 87-86 با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی جمع آوری شد و 112 بهرهبردار نمونه انتخاب شدند. برای این منظور فعالیتهای مدل بر اساس راندمانهای مختلف در سطح 34، 40 و 65% با تنش آبی و بدون تنش آبی درنظر گرفته شدند. الگوی کشت، روش آبیاری و استراتژی مناسب کمآبیاری در شرایط معمول و کمآبی تعیین شد، و قیمت هر مترمکعب آب برای جبران کاهش سود در نتیجهی کاهش مصرف آب محاسبه شد. در وزنهای بیشتر به هدف آب مصرفی، کشت محصولات با استفاده از روش آبیاری نوین همراه با تنش آبی انتخاب شد. در این الگوها درصد کاهش سود در نتیجهی ذخیرهی آب، کمتر از درصد کاهش مصرف آب بود، و این الگوهای ارائه شده انگیزه را برای کشاورز در جهت ذخیره نمودن آب بدون تغییر زیاد در سود ایجاد مینمود.
https://www.iranianjae.ir/article_9695_077a793bb99317526dbbf95546f20dfa.pdf
2011-03-01
47
63
برنامهریزی چند هدفه
شرایط معمول و کمآبی
استراتژی های کمآبیاری
فاطمه
فتحی
fathifateme@yahoo.com
1
دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
منصور
زیبایی
zibaei@shirazu.ac.ir
2
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تاثیر آزادسازی تجاری و اندازهی دولت بر اشتغال بخش کشاورزی ایران
برنامهی آزادسازی تجاری بهعنوان فرایندی در جهانیشدن، زمینهساز رقابتپذیری بینالمللی و مشارکت کشورها در فعالیتهای اقتصادی است. البته، فعالیتهایی که از توان رقابتی خوبی برخوردار نباشد در جریان این برنامه امکان ادامهی کار را از دست میدهند. در این تحقیق نقش آزادسازی تجاری و اندازهی دولت در بخش کشاورزی ایران بر سطح اشتغال این بخش طی دورهی 85-1350 مورد بررسی قرار گرفته است. سپس آثار بلندمدت و کوتاهمدت از طریق مدل اتورگرسیو با وقفههای گسترده و روش تصحیح خطا بررسی شده است. نتایج بهدست آمده از این تحقیق نشان داد که آزادسازی تجاری در بلندمدت تاثیر معنیداری بر سطح اشتغال بخش کشاورزی ندارد، اما در کوتاهمدت تاثیر منفی بر آن دارد. همچنین میان اندازهی دولت در بخش کشاورزی و اشتغال این بخش در بلندمدت رابطهی مستقیمی وجود دارد. با توجه به نتایج، پیشنهاد میشود که همگام با آزادسازی تجاری، صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی افزایش یابد، تا بدین وسیله از بیکاری کشاورزان در جریان آزادسازی جلوگیری شود.
https://www.iranianjae.ir/article_9696_515636024dc369e14f06fd2934a82aa4.pdf
2011-03-01
65
79
آزادسازی تجاری
دولت
اشتغال
بخش کشاورزی
مدل اتورگرسیو با وقفه های گسترده
محمدرضا
زارع مهرجردی
zare@mail.uk.ac.ir
1
استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان
AUTHOR
مریم
ضیاءآبادی
mziaabadi@yahoo.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان
LEAD_AUTHOR
سید عبدالمجید
جلائی
3
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
استفاده از روش سلسلهمراتبی فازی در اولویتبندی نوع تصمیمگیری (مطالعهی موردی: توسعهی پایدار پارک جنگلی سراوان گیلان)
جنگلها بهعنوان بخشی از منابع طبیعی تجدید شونده در رشد و توسعهی همآهنگ یک کشور نقش عمدهیی دارند و اجرای برنامهیی صحیح، که مستلزم شناخت کافی از این منبع طبیعی است، میتواند استعدادهای بالقوهی جنگل را به فعل درآورد و سهم این منبع را در توسعهی پایدار کشور نشان دهد. برنامهریزی و اولویتبندی تصمیمگیری، در رابطه با مسایل مربوط به جنگل، زمانی که با چندین معیار و هدف برای توسعهی پایدار سروکار داریم اهمیت زیادی پیدا میکند. بنابراین، در این مطالعه برای اولویتبندی تصمیمگیریها در مورد مسایل اقتصادی، اکولوژیکی و اجتماعی پارک جنگلی سراوان گیلان، برای دستیابی به توسعهی پایدار، از روش برنامهریزی سلسلهمراتبی فازی استفاده شد. دادههای مورد نیاز مطالعه از طریق تکمیل پرسشنامه و نظرهای متخصصان پارک جنگلی بهدست آمد. نتایج نشان داد که با توجه به امکانات کم تفریحی و رفاهی فعلی پارک، تصمیمگیری در مورد مسایل اجتماعی آن در درجهی اول اولویت برای برنامهریزی پارک است. نزدیک بودن میزان اولویت مسایل اکولوژیکی به اولویت اول نشان داد که برای رسیدن به توسعهی پایدار پارک جنگلی، اولویت معیار اجتماعی باید در جهتی باشد که به هدف اکولوژیکی کمترین صدمه وارد شود، و در عین حال از قابلیتهای اقتصادی پارک نیز بتوان برای توسعهی پایدار آن استفاده نمود.
https://www.iranianjae.ir/article_9697_a429ee685ac7c0da8decfed4211b76dd.pdf
2011-03-01
81
96
پارک جنگلی سراوان
روش سلسلهمراتبی فازی
توسعهی پایدار
سمیه
شیرزادی لسکوکلایه
1
دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
AUTHOR
محمود
صبوحی
msabouhi39@gmail.com
2
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بازده تنوع در تولید گندم و جو در استان های خراسان شمالی و رضوی
بازده تنوع درصد کاهش هزینهها در تولید توأم چند محصول را نسبت به تولید تخصصی هر محصول در بنگاههای مختلف اندازه میگیرد. بررسی وجود بازده تنوع در رشته فعالیتهای کشاورزی امکان کاهش هزینههای تولید و بهرهگیری از مزیتهای اقتصادی را فراهم میآورد. از این رو، پژوهش حاضر با استفاده از دادهها و اطلاعات سال زراعی 86-1385 و رهیافت هزینهی تولید، بازده تنوع سامانهی تولیدی متنوع گندم و جو در استانهای خراسان شمالی و رضوی را مورد بررسی قرار داد. نتایج حاصل بیانگر وجود بازده تنوع در زیر بخش زراعت و کاهش 55 و 57 درصدی هزینه در سامانهی تولیدی متنوع گندم و جو در استانهای خراسان شمالی و رضوی است. اتکاء به بازده تنوع و بهرهگیری از آن در زیربخش زراعت استانهای خراسان رضوی و شمالی میتواند چارچوبی مناسب برای رفع محدودیتهای بودجهای زیربخش زراعت و اجرایی شدن کشاورزی پایدار فراهم آورد.
https://www.iranianjae.ir/article_9698_90601054954a0cc5e6d4557937eca610.pdf
2011-03-01
97
112
بازده تنوع
رهیافت هزینه
گندم
جو
خراسان
سید ابوالقاسم
مرتضوی
smortazavi@modares.ac.ir
1
استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
حبیب
شهبازی
2
دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
AUTHOR
محمد
کاووسی کلاشمی
3
دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
AUTHOR
محمد
خداوردیزاده
4
دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی جایگاه زیربخش های کشاورزی در میان بخش های اقتصادی استان اصفهان (با رویکرد داده-ستانده)
با توجه به محدودیت و کمیابی منابع، شناسایی و تعیین بخشهای کلیدی اقتصاد از منظر سیاستگذاری از اهمیت ویژهای برخوردار است. هدف از این پژوهش شناسایی بخشهای کلیدی اقتصاد استان اصفهان و تعیین جایگاه زیر بخشهای کشاورزی میباشد. بدین منظور جدول داده- ستاندهی استان اصفهان برای سال 1380 بر اساس روش سهم مکانی تعمیمیافته AFLQ در 69 بخش تهیه گردید. با استفاده از این جدول و روش حذف فرضی اهمیت بخشهای اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد دو زیربخش از گروه کشاورزی (زیربخش زراعت و باغداری و بخش دامداری، مرغداری، پرورش کرم ابریشم و زنبور عسل و شکار) بهعنوان بخشهای کلیدی اقتصاد استان اصفهان محسوب میشوند. همچنین دو زیربخش از گروه صنایع وابسته به کشاورزی (ساخت محصولات غذایی و انواع آشامیدنیها و ساخت منسوجات) در گروه بخشهای کلیدی اقتصاد این استان قرار دارد. در میان سایر بخشها، بخش ساخت فلزات اساسی رتبهی نخست را به خود اختصاص داده است.
https://www.iranianjae.ir/article_9699_09eb230e3af33f1cfa9873ca6bf8b390.pdf
2011-03-01
113
129
پیوندهای پسین و پیشین
روش حذف فرضی
جدول داده- ستانده
بخش کلیدی
فاطمه
حیاتغیبی
1
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
ناصر
شاهنوشی
naser.shahnoushi@gmail.com
2
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
منصور
زیبایی
zibaei@shirazu.ac.ir
3
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز
AUTHOR
محمود
دانشور
4
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
نعمتاله
اکبری
5
دانشیار اقتصاد دانشگاه اصفهان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
آثار منطقهگرایی بر توسعهی تجارت محصولات کشاورزی ایران: سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو)
در جهان امروز که همکاریهای منطقهیی و یکپارچگی منطقهیی به مثابه تجربهیی کوچک از آزادسازی اقتصادی در دستورکار بسیاری از دولت ها قرار گرفته است، سازمان همکاری اقتصادی به لحاظ پتانسیلهای اقتصادی و منابع غنی و سرشار مهمترین سازمان همکاری در منطقه محسوب میشود، که ایران نیز عضو آن است. بررسی وضعیت اقتصادی کشورهای عضو نشان میدهد که بخش کشاورزی سهم عمدهیی در تولید ناخالص داخلی و درآمدهای صادراتی آنها دارد و نسبت قابل توجهی از جمعیت فعال این کشورها در بخش کشاورزی اشتغال دارند. بنابراین، این بخش بهویژه تجارت خارجی آن از اهمیت کلیدی برخوردار است و میتواند نقش تعیین کنندهیی در تعیین جهت و موقعیت کلی توسعهی اقتصادی اعضا داشته باشد. بنابراین در مطالعهی حاضر تعیین دستاوردهای تجاری تشکیل این سازمان منطقهیی بر تجارت دو جانبهی ایران با کشورهای عضو در مقایسه با سایر کشورهای جهان در بخش کشاورزی هدف اصلی است. بر اساس نتایج بهدست آمده عضویت ایران در اکو بر صادرات و واردات محصولات کشاورزی طی دورهی مورد بررسی اثر مثبت داشته و به عبارت دیگر روابط تجاری ایران با سایر کشورهای عضو در بخش کشاورزی توسعه یافته است. البته ضرایب برآورد شده اثر منطقهگرایی بر صادرات کشاورزی ایران را بیش از اثر بر واردات نشان میدهد. بدین معنی که عضویت ایران در سازمان همکاری اقتصادی در خصوص تجارت کشاورزی به نفع ایران بوده است. بنابراین بهنظر میرسد بهویژه با توجه به ایجاد موافقتنامهی تجاری اکو (اکوتا) تدوین راهکارهای مناسب و عملی میتواند در تحقق اهداف ایران در خصوص توسعهی منطقهیی با کشورهای همسایهی عضو سازمان و در نهایت افزایش تجارت با دنیای خارج مفید و موثر واقع شود.
https://www.iranianjae.ir/article_9700_9903a720affbd4d99f464d700df4ce6a.pdf
2011-03-01
131
157
منطقهگرایی
کشاورزی
ایران
اکو
مدل جاذبه
ماندانا
طوسی
mandana.toossi@yahoo.com
1
دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی
LEAD_AUTHOR
رضا
مقدسی
2
استادیار اقتصاد کشاورزی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی
AUTHOR
سعید
یزدانی
syazdani@ut.ac.ir
3
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
AUTHOR
مجید
احمدیان
4
استاد اقتصاد دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رابطهی بلندمدت میان درآمد خانوار روستایی و متغیرهای کلان اقتصادی در ایران
این تحقیق تاثیرات کوتاهمدت و بلندمدت متغیرهای کلان اقتصادی از قبیل قیمت کالاهای کشاورزی، نرخ بهره، و نرخ ارز را بر درآمد خانوار روستایی بخش کشاورزی بررسی میکند. برای این منظور الگوی خودتوضیح با وقفههای گسترده برای سری زمانی 1387-1356 استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که میان متغیرهای مدل و درآمد خانوار روستایی رابطهی بلندمدت وجود دارد. از میان این متغیرها، شاخص قیمت محصولات کشاورزی و نرخ ارز تاثیر معنیداری داشته است و ضرایب مربوط به آنها بهترتیب 81/1 و 65/0- بهدست آمده است. با توجه به اینکه متغیرهای شاخص قیمت محصولات کشاورزی و نرخ ارز تاثیر معناداری بر درآمد خانوار روستایی داشته است، تثبیت شاخص قیمت محصولات کشاورزی و نرخ ارز و اتخاذ متغیرهای کلان اقتصادی مناسب جهت بهبود درآمد روستاییان توصیه میشود.
https://www.iranianjae.ir/article_9701_8f5260ec041946daf15c5e160cb93b4b.pdf
2011-03-01
159
171
الگوی خودتوضیح با وقفههای گسترده
درآمد خانوار روستایی
متغیرهای کلان
علیرضا
کرباسی
akarbasi2002@yahoo.com
1
دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
فریبا
کوهپیما
koohpayma.f@gmail.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه زابل
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تعیین کارآیی فنی، تخصیصی و اقتصادی پنبهکاران استان تهران (مطالعهی موردی شهرستان ورامین)
به منظور تعیین درجهی موفقیت پنبهکاران استان تهران در استفادهی بهینه از منابع مشخص و همچونین بررسی امکان افزایش تولید محصول با استفاده از مجموعهی مشخصی از منابع و عوامل تولید به تعیین کارآیی فنی، تخصیصی و اقتصادی این گروه از کشاورزان پرداخته شد. دادهها و اطلاعات مورد نیاز مطالعه از میان 110 پنبهکار در شهرستان ورامین با استفاده از روش نمونهگیری سیستماتیک تصادفی در سال 1387 جمع آوری گردید. پس از برآورد تابع تولید مرزی تصادفی و تعیین میزان کارآیی فنی بهرهبرداران با استفاده از قضیهی دوگانگی تابع هزینهی مرزی تخمین زده شد، و در نهایت میزان کارآیی تخصیصی و اقتصادی بهرهبرداران محاسبه گردید. براساس نتایج، متغیرهای سطح زیرکشت پنبه، ماشینآلات، نیروی کار، میزان مصرف بذر و تعداد دور آبیاری از لحاظ آماری دارای اثر معنیدار و مثبت بر تولید پنبه در شهرستان ورامین بود. همچنین متغیرهای سن کشاورز و شرکت در کلاسهای ترویجی و آموزشی بـا ناکارآیی فنی بهرهبرداران ارتبـاط معکـوس نشان داد، اما تعداد قطعات زمین دارای تاثیر مثبت و معنادار بر ناکارآیی فنی پنبهکاران بود. نتایج محاسبهی انواع کارآیی نشان داد که میانگین کارآیی فنی، تخصیصی و اقتصادی بهرهبرداران نمونه بهترتیب 93%، 80% و 74% است. همچنین اختلاف میان حداقل و حداکثر کارآیی فنی 40%، اختلاف میان حداقل و حداکثر کارآیی تخصیصی 43% و اختلاف میان حداقل و حداکثر کارآیی اقتصادی پنبهکاران نیز حدود 31% محاسبه شد، که در جای خود قابل تأمل است. با توجه به یافتههای دقیق، آموزش و ترویج کشاورزی در زمینهی کاربرد بهینهی عوامل تولید و ارتقای سطح دانش کشاورزان بهمنظور افزایش تولید و بهبود کارآیی از ضروریات است.
https://www.iranianjae.ir/article_9702_0da07debeb952423b01209975a64229b.pdf
2011-03-01
173
198
پنبه
کارآیی اقتصادی
کارآیی تخصیصی
کارآیی فنی
ورامین
استان تهران
محسن
رفعتی
mrafaati@gmail.com
1
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
LEAD_AUTHOR
یداله
آذرینفر
2
کارشناس ارشد موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
AUTHOR
علی
کلایی
3
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
AUTHOR
محمد
زاد
4
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
Abstracts
https://www.iranianjae.ir/article_10543_3378a347b8e9b993da8bdf87674ea198.pdf
2011-03-01
1
14